IPO là gì? Có nên mua cổ phiếu khi IPO

IPO là gì? Có nên mua cổ phiếu khi IPO? Doanh nghiệp được và mất gì từ IPO?Tất cả câu hỏi sẽ được Coin46 giải đáp ngay trong bài viết dưới đây.

IPO là gì?

IPO (Initial Public Offering) là quá trình mà một công ty tư nhân đưa cổ phần của mình lên sàn giao dịch công cộng để bán cho công chúng lớn và các nhà đầu tư. Trước khi công ty thực hiện IPO, cổ phần của công ty thường chỉ thuộc sở hữu của các cổ đông nội bộ như nhà sáng lập, nhà đầu tư, hoặc các tổ chức tài chính.

Khi một công ty quyết định IPO, nó phải tuân thủ quy định của các cơ quan quản lý tài chính, bao gồm việc công bố thông tin tài chính và hoạt động kinh doanh của công ty. Công ty cần phải chuẩn bị một báo cáo tài chính chi tiết và một kế hoạch kinh doanh để cung cấp cho các nhà đầu tư tiềm năng. Sau khi công ty hoàn tất quá trình IPO, cổ phiếu của công ty sẽ được giao dịch trên thị trường mở, như sàn giao dịch chứng khoán.

IPO có thể mang lại nhiều lợi ích cho công ty, bao gồm việc tăng cường vốn với mục đích mở rộng kinh doanh, thu hút nhà đầu tư mới và tạo ra thanh khoản cho cổ phiếu của công ty. Tuy nhiên, quá trình IPO cũng đòi hỏi công ty phải tuân thủ nhiều quy định pháp lý và tài chính, và có thể tạo ra áp lực tăng cường giám sát và báo cáo công khai.

Quá trình IPO của 1 công ty

Quá trình IPO của một công ty thông thường có các bước chính như sau:

Lựa chọn ngân hàng đầu tư: Công ty chọn một hoặc nhiều ngân hàng đầu tư để làm đại diện trong quá trình IPO. Ngân hàng này sẽ đồng hành và cung cấp các dịch vụ tài chính cần thiết để thực hiện IPO.
Tiến hành kiểm tra và chuẩn bị: Công ty sẽ phải tiến hành một loạt các kiểm tra nội bộ, bao gồm kiểm tra tài chính, pháp lý, và hoạt động kinh doanh. Công ty cần chuẩn bị báo cáo tài chính chi tiết và tuân thủ các yêu cầu pháp lý để đáp ứng quy định của cơ quan quản lý tài chính.
Đăng ký IPO: Công ty sẽ lập hồ sơ đăng ký IPO và gửi cho cơ quan quản lý tài chính, ví dụ như Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Chứng khoán (SEC) tại Hoa Kỳ. Hồ sơ này chứa thông tin chi tiết về công ty, kế hoạch kinh doanh, tài chính, quản lý và các yếu tố liên quan khác.
Đánh giá giá trị công ty: Công ty sẽ làm việc với các chuyên gia tài chính để xác định giá trị công ty và số lượng cổ phiếu được phát hành trong quá trình IPO. Giá trị công ty thường được xác định dựa trên các yếu tố như doanh thu, lợi nhuận, tiềm năng tăng trưởng và các yếu tố thị trường.
Chuẩn bị tài liệu và thông báo: Công ty cần chuẩn bị các tài liệu bổ sung như bản tuyên bố đăng ký và tài liệu thông tin nhà đầu tư. Các tài liệu này cung cấp thông tin chi tiết về công ty và cổ phiếu để hướng dẫn nhà đầu tư trong quá trình mua cổ phiếu.
Tiến hành giao dịch trên sàn giao dịch: Sau khi đăng ký được phê duyệt, công ty sẽ thông báo ngày IPO và giá cổ phiếu chào bán. Cổ phiếu sẽ được niêm yết và giao dịch trên sàn giao dịch công cộng, cho phép công chúng và các nhà đầu tư mua và bán cổ phiếu của công ty.
Tiến hành roadshow: Trước ngày IPO, công ty thường tổ chức roadshow, đi qua các thành phố lớn và gặp gỡ các nhà đầu tư tiềm năng. Trong roadshow, công ty trình bày về kế hoạch kinh doanh, tiềm năng tăng trưởng, và lợi ích của việc đầu tư vào công ty. Roadshow giúp công ty thu hút sự quan tâm từ các nhà đầu tư và tạo niềm tin trong việc mua cổ phiếu của công ty.
Phát hành cổ phiếu: Trên ngày IPO, công ty phát hành cổ phiếu cho công chúng và các nhà đầu tư theo giá đã được xác định. Cổ phiếu được bán thông qua một quy trình phân phối được quản lý bởi ngân hàng đầu tư. Thông thường, có một số cổ phiếu được phát hành cho công chúng và một số cổ phiếu được phát hành cho các nhà đầu tư lớn hoặc cổ đông hiện tại của công ty.
Niêm yết và giao dịch trên sàn giao dịch: Sau khi cổ phiếu được phát hành, công ty sẽ niêm yết cổ phiếu trên sàn giao dịch công cộng, chẳng hạn như sàn giao dịch chứng khoán. Từ đó, cổ phiếu của công ty sẽ có thể được mua bán công khai và tạo ra thanh khoản cho cổ phiếu.
Theo dõi và báo cáo: Sau khi IPO hoàn tất, công ty phải tuân thủ các quy định báo cáo và tiếp tục cung cấp thông tin tài chính và hoạt động kinh doanh cho cổ đông và cơ quan quản lý tài chính. Công ty cần công bố báo cáo tài chính hàng quý và hàng năm, cung cấp thông tin về tình hình tài chính, doanh thu, lợi nhuận, và các sự kiện quan trọng liên quan đến công ty.

Quá trình IPO có thể kéo dài từ vài tháng đến vài năm tùy thuộc vào quy mô và phức tạp của công ty. Nó yêu cầu sự chuẩn bị cẩn thận, tuân thủ quy định pháp lý và tài chính, cũng như công việc chặt chẽ với ngân hàng đầu tư và cơ quan quản lý tài chính.

Có nên mua cổ phiếu khi IPO?

Việc mua cổ phiếu trong quá trình IPO có thể mang lại cơ hội tăng giá nhanh chóng nếu công ty phát triển thành công và thu hút được sự quan tâm của thị trường. Tuy nhiên, cũng có những rủi ro và yếu tố cần cân nhắc trước khi quyết định mua cổ phiếu trong quá trình IPO. Dưới đây là một số điểm cần lưu ý:

Rủi ro đầu tư ban đầu: Các nhà đầu tư mua cổ phiếu trong quá trình IPO thường mua với giá chào sàn ban đầu. Tuy nhiên, không có đảm bảo rằng giá cổ phiếu sẽ tăng sau khi niêm yết. Giá cổ phiếu có thể tăng hoặc giảm tùy thuộc vào yếu tố thị trường và hiệu suất kinh doanh của công ty.
Thiếu thông tin chi tiết: Trong quá trình IPO, thông tin về công ty có thể còn hạn chế và không đủ để đánh giá toàn diện về tiềm năng và rủi ro. Điều này làm cho việc đưa ra quyết định đầu tư trở nên khó khăn hơn, và có thể đòi hỏi sự đánh giá kỹ lưỡng và nghiên cứu bổ sung.
Biến động giá cổ phiếu: Cổ phiếu mới niêm yết thường có xu hướng biến động mạnh và không ổn định. Giá có thể tăng hoặc giảm đáng kể trong những ngày đầu giao dịch. Điều này tạo ra cơ hội lợi nhuận cao nhưng cũng mang theo rủi ro.
Khả năng thanh khoản: Cổ phiếu mới niêm yết thường có thanh khoản thấp, có nghĩa là không có nhiều giao dịch xảy ra. Điều này có thể làm cho việc mua bán cổ phiếu trở nên khó khăn và có thể ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn của nhà đầu tư.
Đánh giá công ty: Để đưa ra quyết định đầu tư thông qua IPO, nhà đầu tư cần đánh giá kỹ lưỡng tiềm năng phát triển của công ty, mô hình kinh doanh, cạnh tranh trong ngành, và khả năng tạo ra lợi nhuận trong tương lai.

Doanh nghiệp được và mất gì từ IPO?

Doanh nghiệp có thể có những lợi ích và những rủi ro khi thực hiện IPO. Dưới đây là một số điểm được cân nhắc:

Lợi ích của doanh nghiệp từ IPO:

Tăng vốn: IPO mang lại cơ hội tăng vốn đáng kể cho doanh nghiệp. Bằng cách bán cổ phiếu cho công chúng, doanh nghiệp có thể thu hút vốn mới để đầu tư vào mở rộng hoạt động kinh doanh, nghiên cứu và phát triển, mua sắm tài sản, hoặc thực hiện các chiến lược tăng trưởng khác.
Tạo thanh khoản cho cổ đông hiện tại: Các cổ đông hiện tại của doanh nghiệp có thể tận hưởng lợi ích từ việc IPO thông qua việc bán một phần cổ phần của mình. Điều này giúp họ chuyển đổi cổ phần đã nắm giữ thành tiền mặt, tạo ra thanh khoản và đa dạng hóa danh mục đầu tư của họ.
Tăng quyền uy và tầm nhìn: Khi công ty niêm yết, nó tạo ra một hình ảnh uy tín và tăng cường độ tin cậy từ phía khách hàng, đối tác kinh doanh và người lao động. Nó cũng mở ra cơ hội để tăng cường quan hệ công chúng và thu hút nhân tài, cung cấp cho doanh nghiệp một nền tảng để phát triển và thực hiện các kế hoạch dài hạn.

Rủi ro và hạn chế cho doanh nghiệp:

Áp lực báo cáo và tuân thủ: Công ty phải tuân thủ các quy định và yêu cầu báo cáo công khai sau khi niêm yết. Điều này đòi hỏi công ty phải có hệ thống kiểm soát nội bộ mạnh mẽ và chuẩn bị thông tin tài chính và hoạt động kinh doanh một cách thường xuyên và kỹ lưỡng để cung cấp cho nhà đầu tư và cơ quan quản lý tài chính.
Sự công khai và minh bạch: Khi niêm yết, thông tin về doanh nghiệp trở nên công khai và có sẵn cho công chúng. Điều này có thể gây ra một số vấn đề về quyền riêng tư và mất mát sự kiểm soát.
Phản ứng thị trường không lường trước: Giá cổ phiếu công ty sau khi niêm yết có thể bị ảnh hưởng bởi yếu tố thị trường và sự biến động của các chỉ số chung. Thị trường có thể đánh giá công ty không như mong đợi, dẫn đến sự giảm giá hoặc không ổn định của cổ phiếu, ảnh hưởng đến giá trị của doanh nghiệp và niềm tin của nhà đầu tư.
Áp lực tăng cường quản trị và tuân thủ: Công ty phải thay đổi và nâng cao quy trình quản trị và tuân thủ để đáp ứng yêu cầu của sàn giao dịch và cơ quan quản lý tài chính. Việc này có thể yêu cầu sự đầu tư lớn vào hệ thống và nguồn lực, đồng thời tăng cường sự chịu trách nhiệm và tuân thủ các quy định pháp lý.
Tăng cường sự theo dõi của công chúng và nhà đầu tư: Sau khi niêm yết, công ty sẽ phải đối mặt với sự theo dõi chặt chẽ từ công chúng, cổ đông và nhà đầu tư. Bất kỳ sự không phù hợp, sai sót hoặc sự thay đổi không lợi ích công chúng đều có thể gây ra phản ứng tiêu cực từ thị trường và ảnh hưởng đến hình ảnh và giá trị của công ty.
Mất sự kiểm soát: Khi công ty niêm yết, các quyền và quyết định quan trọng có thể phải trải qua quá trình bỏ phiếu của các cổ đông. Điều này có thể làm mất đi sự kiểm soát trực tiếp của nhóm sáng lập hoặc các cổ đông lớn, và công ty có thể phải đối mặt với sự can thiệp và áp lực từ phía các nhà đầu tư và cổ đông khác.